Doğru aydınlatma

Doğru Aydınlatma

Gece güvenliğinden ve aydınlatmanın işlevsel yönünden tasarruf etmeden ışıklandırmada enerji tasarrufu nasıl sağlanabilir ve aynı zamanda ışık kirlenmesi en aza nasıl indirgenebilir? Göğü aydınlatmanın bir işlevi yoktur; güvenliğe de katkı sağlamadığı ABD gibi ışık kirlenmesinin fazla olduğu ülkelerde yapılan araştırmalardan anlaşılmaktadır: ışıklandırma suç işlemeyi engellemiyor, suçun nedeni ışık ya da karanlık değildir. Suçluları da gökte aramamalıdır! Dahası, ışık kirlenmesi kaynak israfına da neden olur. O halde, ilke olarak, izlenecek yol (1) ışığın göğe yönelmesini kesmek ve aydınlatılacak yere yöneltmek, (2) birim enerji başına daha çok ışık veren kaynakları kullanmak ve (3) zamanlayıcılar kullanarak, gereksiz aydınlatmaları -örneğin reklam ve ilan ışıklandırmalarını- gece yarısından sonra kapatmak olmalıdır.

Dış aydınlatma lambaları, lambanın bulunduğu yerden geçen yatay düzlemden daha yukarıya ışık gitmeyecek şekilde perdelenmelidir, böyle armatürlere “tam perdeli” denmektedir. Lambadan çıkan ışığın düşey doğrultu (lamba direği) ile yaptığı açıya 0^o dersek, 90^o altında çıkan ışık yere paralel gider, 180^o altında çıkan ışık dikey doğrultuda göğe gider. 70^o ile 90^o açıları altında yayılan ışığın yeri aydınlatmada bir yararı yoktur. Çünkü yere çok uzaklarda, ve zayıflamış olarak ulaşır; böyle ışıklandırma, ister şehir ister şehirlerarası yolda olsun göz kamaştırır ve görüşü engeller. Örneğin, park ve bahçelerde gördüğümüz küre (‘glob’) şeklindeki lambalardan alınan bir örnek üzerinde İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından yapılan ölçümlere göre, ışığının %40’ı doğrudan üst uzaya yayılmaktadır.

Verimli aydınlatma için, kullanılan dış aydınlatma lambaları da armatür kadar önemlidir.

Üst yarı uzaya yayılan: %40

Alt yarı uzaya yayılan: %60

Üst uzaya yayılma oranı: %33

Alt uzaya yayılma oranı: %50

Ekransız küre tipi lamba akı grafiği. Dış çember üzerindeki sayılar lambadan çıkan ışığın yatayla yaptığı açıdır.

Dış aydınlatma lambaları, lambanın bulunduğu yerden geçen yatay düzlemden daha yukarıya ışık gitmeyecek şekilde perdelenmelidir, yani armatürler “tam perdeli” olmalıdır.

Yol Aydınlatması